Kunstmatige intelligentie komt sneller dan we denken

Binnen tien jaar gaat kunstmatige intelligentie Artifical Intelligence onze wereld compleet veranderen. Dat is de vaste overtuiging van de sprekers tijdens de vijfde Cobbenhagen Summit gisterenavond.

Prins Constantijn van Oranje en een select gezelschap van Brabantse entrepreneurs, bestuurders en wetenschappers bezochten Tilburg University gisteren voor de Cobbenhagen Summit. Ze kregen twee keynote-lezingen, discussies en een diner voorgeschoteld in de koffiekamer van het Cobbenhagen-gebouw. Optimist, pessimist óf realist, over één stelling was iedereen het wel eens: de digitale revolutie gaat op korte termijn voor grote veranderingen zorgen in onze economie, in het studielandschap en het sociale leven. De statistieken, ter inleiding getoond door econoom en gastheer Sylvester Eijffinger, zetten het gevaar op de kaart. Sinds digitalisering en automatisering postvatten, komen er minder banen bij en duurt het veel langer voordat het aantal banen weer op niveau is van voor een recessie. Voorheen waren het de lager geclassificeerde banen die niet meer terugkwamen, maar allengs zijn het ook notarissen, bankemployees en advocaten die worden vervangen door computergestuurde systemen.

Edwin van Rest, CEO en oprichter van StudyPortals, vertelde in zijn openingslezing hoe zijn bedrijf bezig is om de studiekeuzes revolutionair te optimaliseren. Studenten op zoek naar een studie in het buitenland, hoeven niet meer zoals hijzelf destijds anderhalf jaar onderzoek te doen voor ze kunnen gaan studeren in Japan. Van Rest laat zich inspireren door ontwikkelingen zoals aan de technische universiteit van Georgia, waar bots als Jill de studenten te woord staan. Onderzoek leerde dat studenten nauwelijks doorhadden dat hun studiebegeleider eigenlijk een digitale robot was: “Ze werd zelfs mee uit gevraagd op date.” De digitale vooruitgang zorgt ervoor dat studenten bij StudyPortals in een mum van tijd een overzicht hebben van studies waar ze naar op zoek zijn en vergelijkingen kunnen maken. Ook berekent het portal met een grote waarschijnlijkheid wat de kans is toegelaten te worden en te slagen in het buitenland.

Robodinho en Van der Tandwiel

Evenals Van Rest ziet Maarten Steinbuch, High Tech-professor aan de TU Eindhoven die de tweede lezing verzorgde, de technologische revolutie niet alleen als een gevaar, maar vooral als een kans. Met een paar goedgekozen filmpjes toonde hij hoe snel het gaat. Robotvoetballers ‘Robodinho’ en ‘Van der Tandwiel’ – gemaakt door onder meer zijn studenten – weten het doel feilloos te vinden tijdens het WK voor robotvoetbal, waarin Nederland nog steeds aan de top staat. Zelfrijdende auto’s interpreteren lastige situaties bij kruispunten en geven elkaar keurig voorrang op de meest efficiënte manier.

We staan volgens Steinbuch op ‘het kruispunt van de toekomst’ en die toekomst komt heel snel. Wanneer we over een paar jaar iemand nog zelf zijn auto zien besturen in plaats van de systemen die vrijwel feilloos rijden, zullen we zeggen: “Dat is asociaal.” De autonome auto zal een revolutie betekenen in het verkeer en de hele economie die hiermee gemoeid is, zoals transport en verzekeringswezen.

Experience based learning

Van Rest en Steinbuch waarschuwden in koor dat ontwikkelingen in de datatechnologie ‘exponentieel’ voltrekken. Zodra computers eenmaal de intelligentie van een vlieg of een bij hebben, is het een kwestie van dagen of uren of ze zijn net intelligenter dan een mens en moeten we van ‘superintelligentie’ spreken. Dat idee is al snel te groot, maar het is zaak om nu voor te bereiden en kansen te pakken. Volgens Steinbuch moet het roer om, ook aan de universiteit. Wetenschappers werken nog lineair: een literatuurstudie doen, wellicht een experiment uitvoeren, om een jaar of twee later te publiceren in een tijdschrift. De studententeams die Steinbuch onder zijn hoede heeft, leren hem dat het veel sneller en leuker kan. Zijn studenten beginnen aan een concreet project en komen binnen de kortste keren aanzetten met een nieuwe robot of een toepassing. We moeten volgens hem een transitie maken van kennisoverdracht naar ‘experience based learning’ en creatief leren nadenken en uitvinden, want dat is iets dat een computer niet zo snel kan overnemen.

Steinbuch vertelde erbij dat hij zich genoodzaakt voelde om zijn baan aan de TU deels op te geven, omdat ze zenuwachtig worden van wetenschappers die buiten de gebaande paden treden. Ook daar valt volgens hem een wereld te winnen.

Professor in een Ferrari

Het gaat banen kosten, maar ook banen opleveren wanneer we blijven pionieren, zei Prins Constantijn toen hij in de discussie werd betrokken. Hij zat er dan ook vooral voor de startups en scale-ups en het promoten van bedrijvigheid. Met Steinbuch verbaast hij zich over ’s lands calvinistische mentaliteit die moeite heeft met ondernemen en geld verdienen. Wanneer een ‘professor in een Ferrari’ geld heeft verdiend met ondernemerschap en innovatie, zou dat niet tot afgunst moeten leiden. “We moeten het benoemen als een groot succes.”

Een relativerend slotwoord in de geest van professor Cobbenhagen kwam van Wim van de Donk, hoogleraar bestuurskunde in Tilburg. Hij drukte het gezelschap op het hart dat er ongetwijfeld veel gaat veranderen, maar dat er nu ook weer niet zoveel is veranderd sinds de komst van de floppydisk. Hij haalde Cobbenhagen aan om te zeggen dat informatietechnologie de mens niet overbodig maakt en dat de humaniora leren dat gevoel, liefde, menselijke waardigheid, de rechtsstaat en wat ‘behoorlijk samenleven’ mag heten, niet zomaar te vatten is in bits en bytes. “Niet alles wat technisch kan, mag ook. We moeten de kansen pakken, maar wel goed blijven nadenken.”

Bron: UNIVERS online