Technologische industrie optimistisch, kostenbeheersing blijft noodzaak

De technologische industrie staat voor een grote opgave

Smart Industry – de combinatie van nieuwe productietechnologieën en verdere integratie van ict in het proces van ontwerpen, fabriceren en distribueren – gaat de industrie de komende jaren radicaal veranderen. Daar moeten industriële bedrijven zich nu op voorbereiden. Om de wereldwijde concurrentie ook straks het hoofd te kunnen bieden, moeten de Nederlandse technologische bedrijven niet alleen innovatief blijven, maar ook de kosten binnen de perken houden.” Dit zegt FME-voorzitter Ineke Dezentjé Hamming bij de presentatie van de FME Conjunctuurenquête voorjaar 2015.

Uit de FME Conjunctuurenquête voorjaar 2015 wordt duidelijk dat veel bedrijven een gezonde uitgangspositie hebben om de uitdagingen aan te gaan die de transitie naar Smart Industry met zich meebrengt. De sector liet afgelopen jaar 4½% omzetgroei laten zien. De bedrijven verwachten dat die groei dit jaar (5%) en volgend jaar (6%) doorzet.

Toch is er niet alleen goed nieuws. Bijna een derde van de bedrijven in de technologische industrie had in 2014 te maken met krimpende omzet. Dat gold vooral bedrijven met 50 tot 100 medewerkers.

De toenemende wereldwijde concurrentie zorgt voor verschuiving van de belangrijkste groeibelemmeringen. Scoorde in voorgaande jaren ‘vraaguitval’ zeer hoog (56% )als groeibelemmering, nu is dat teruggelopen naar 44%. Personeelskosten (36%) en ‘ oplopende inkoopprijzen’ (31%) worden door steeds meer bedrijven als belangrijke groeibelemmering ervaren.

Groei trekt aan

Net als in voorgaande enquêtes hebben wij de ondernemers gevraagd naar de resultaten van afgelopen jaar en de verwachtingen voor 2015.

In 2014 is de omzet van de technologische industrie met 4,5% gegroeid. Voor dit jaar verwachten de ondernemers in de technologische industrie een iets hogere groei: 5%. Over het afgelopen jaar liet de meerderheid van de bedrijven omzetgroei zien (55%). Toch had ook bijna een derde van de ondernemers te maken met krimpende omzet. Voor 2015 verwacht nog 14% met krimp te maken te krijgen, terwijl 72% van de geënquêteerde ondernemers dit jaar omzetgroei verwacht.

De groeicijfers over 2014 waren voor alle deelsectoren ongeveer hetzelfde. Alleen de elektrotechniek bleef licht achter. Dit jaar zal juist deze deelsector het sterkst groeien. Ook de technische groothandel zal in 2015 naar verwachting een bovengemiddelde groei laten zien.
Als we kijken naar grootteklasse, dan valt op dat in 2014 in de categorie bedrijven met 51 tot 100 medewerkers er meer bedrijven waren met omzetkrimp dan met omzetgroei, maar dit jaar zullen ook deze bedrijven de weg omhoog vinden.

Voor 2015 zijn de kleinere bedrijven (tot en met 50 medewerkers) het meest optimistisch waar het gaat om groei.

Groei investeringen wijst op toenemend vertrouwen ondernemers

De afgelopen jaren groeide de export sterker dan de totale omzet en dus sterker dan de binnenlandse markt. In 2014 was dit ook het geval. De export groeide 5,5%. In 2015 zal vooral de binnenlandse omzet sterker gaan groeien. Waarschijnlijk komt de groei van de binnenlandse omzet zelfs iets hoger uit dan de exportgroei.

Als gekeken wordt naar overige economische indicatoren valt allereerst de investeringsgroei op. In 2014 lag deze op 8,5%. Dit jaar wordt een zelfde groeipercentage verwacht.

Ook de orderportefeuilles zullen naar verwachting beter gevuld zijn. Waar in 2014 de orders nog met 3% toenamen, wordt voor 2015 een ordergroei van 4,5% verwacht.

Ondernemers verwachten dat groei komende jaren doorzet

De groei van de technologische industrie zal de komende jaren aanhouden en langzaam aan kracht winnen. Voor 2016 wordt een omzetgroei van 6% verwacht en voor 2017 houden ondernemers rekening met een groei van 6,5%.

Het is al weer ruim zes jaar geleden dat de val van Lehman Brothers de internationale financiële en economische crisis inluidde. Het herstel is definitief ingezet, maar de sector heeft tot op heden het verloren gegane terrein nog niet geheel goedgemaakt. In figuur 4 staat de omzetontwikkeling in indexcijfers weergegeven. Hier is te zien dat ook in 2015 de omzet nog onder het niveau van 2008 blijft. De verwachte groei in de komende jaren moet ervoor zorgen dat de omzet boven dat niveau uitstijgt.

Economisch klimaat: Optimisme keert terug

In elke FME Conjunctuurenquête wordt de ondernemers gevraagd aan te geven wat hun verwachtingen zijn voor het (algemeen) economisch klimaat. Nadat de ondernemers in vijf opeenvolgende enquêtes hadden aangegeven verbetering te verwachten, bleken ze in het najaar van 2014 beduidend minder optimistisch. Dat houdt waarschijnlijk verband met de geopolitieke ontwikkelingen in 2014. Inmiddels is het optimisme over het economisch klimaat teruggekeerd. De verwachtingen over het algemeen economisch klimaat lopen daarmee synchroon met de positieve verwachtingen voor de eigen onderneming.

Personeel

Het personeelsbestand in de technologische industrie zal in 2015 licht afnemen (met 0,3%) om in 2016 weer toe te nemen met 0,6%. Eenzelfde beeld zien we rond het aantal flexkrachten: een afname in 2015 (-2,1%) en een toename in 2016 (+2,4%).

Op de langere termijn dreigt een groot tekort aan technici in de technologische industrie. Dit wordt veroorzaakt door uitstroom van babyboomers die met pensioen gaan en te weinig animo van jongeren te kiezen voor een technische studie of opleiding. In het Techniekpact zijn afspraken vastgelegd die dit patroon moeten doorbreken.

Groeibelemmeringen

Traditioneel scoren ‘druk op verkoopprijzen’ en ‘vraagterugval’ het hoogst als groeibelemmering. Opvallend is dat dit keer vraagterugval in belang afneemt. Dat wijst op een verbetering van de algehele economische situatie. Maar er zijn ook belemmeringen die groter worden. Zo worden personeelskosten en inkoopprijzen door steeds meer bedrijven als een (groot) probleem bestempeld.

Bron: FME